top of page

Piri Reis

Piri Reis, Osmanlı Devleti'nin en ünlü denizcilerinden ve haritacılarından biridir. Asıl adı Ahmet Muhyiddin Piri Bey olan Piri Reis, 1465-1470 yılları arasında Gelibolu'da doÄŸmuÅŸtur. Babası Karamanlı Hacı Mehmed, amcası ise denizci Kemal Reis'tir. Piri Reis, denizciliÄŸe amcasının yanında baÅŸlamış ve onunla birlikte Akdeniz'de korsanlık yapmıştır. 1486 yılında Endülüs'te Müslümanların son kalesi olan Gırnata'nın düÅŸmesi üzerine, Osmanlı Devleti'nin desteÄŸiyle Ä°spanya'dan Kuzey Afrika'ya Müslümanları taşımıştır. 1494 yılında II. Beyazid'in Venedik'e karşı sefer hazırlığı sırasında, amcasıyla birlikte Osmanlı donanmasına katılmış ve gemi komutanı olmuÅŸtur. 1495-1510 yılları arasında Ä°nebahtı, Moton, Koron, Navarin, Midilli, Rodos gibi pek çok deniz savaşına katılmış ve baÅŸarılar kazanmıştır. Bu sırada gördüÄŸü yerleri ve yaÅŸadığı olayları not almış ve daha sonra Kitab-ı Bahriye adını verdiÄŸi denizcilik kitabının taslağını oluÅŸturmuÅŸtur. Piri Reis'in en ünlü eseri ise 1513 tarihli Dünya Haritası'dır. Bu harita, Atlas Okyanusu, Ä°ber Yarımadası, Afrika'nın batısı ve Amerika'nın doÄŸu kıyılarını göstermektedir.

Piri-Reis-sailor-man-in-1600th.jpeg

Bu site için oluÅŸturulmuÅŸ bir görseldir.

Haritayı çizerken, Portekizlilerin elinde bulunan haritalardan, Kristof Kolomb'un notlarından ve kendi gözlemlerinden yararlanmıştır. Harita, coÄŸrafi bilgilerin yanında kültürel ve tarihi bilgiler de içermektedir. Piri Reis, 1521 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Rodos seferine katılmış ve Rodos'un fethinde önemli rol oynamıştır. 1524 yılında Mısır Kaptanlığı'na getirilmiÅŸ ve Mısır'da haritacılık çalışmalarına devam etmiÅŸtir. 1528 yılında ikinci bir Dünya Haritası çizmiÅŸ ve bu haritayı Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuÅŸtur. Bu harita, Hint Okyanusu'nu da kapsamakta ve daha detaylı bilgiler vermektedir. Piri Reis, 1552 yılında Umman ve Basra üzerine sefere çıkmış ve Hürmüz Kalesi'ni kuÅŸatmıştır. Portekizlilerden aldığı haraç karşılığı kuÅŸatmayı kaldırarak Basra'ya dönmüÅŸtür. Ancak donanmayı Basra'da bırakması, ganimetten istediÄŸi payı vermeyi reddetmesi ve Mısır Beylerbeyi Mehmet PaÅŸa ile anlaÅŸmazlığa düÅŸmesi nedeniyle padiÅŸahın gazabına uÄŸramıştır. 1554 yılında Mısır'da idam edilmiÅŸtir. Piri Reis, Osmanlı denizciliÄŸinin ve haritacılığının öncüsü olarak tarihe geçmiÅŸtir. Eserleri bugün de deÄŸerini korumakta ve dünya kültür mirasının bir parçası olarak kabul edilmektedir.

Yazan: Adil Sevim

bottom of page